Doordat ze zelf overgewicht had en vanwege de dood van haar oma door diabetes zet nutrition advocate Vivian Acquah zich in voor de gezondheid van mensen met een niet-Westerse achtergrond. Met haar Stichting Know Better Do Better werkt zij samen met het Diabetes Fonds. “Je kan niet een Westers dieet plakken op mensen met een niet-Westerse achtergrond.”

Vivian weet zelf hoe het is om overgewicht te hebben. Tijdens de zwangerschap van haar zoontje had ze een verhoogd risico op het krijgen van zwangerschapsdiabetes, waardoor haar eigen leven en dat van haar ongeboren kind in gevaar waren. “Ik ben 41 kilo zwaarder geweest. Het heeft mij zeker twintig jaar geduurd om af te vallen. Het was geen gemakkelijke weg, maar mede dankzij mijn zoon en de dood van mijn oma zijn mijn ogen geopend. Ik wil straks een oma zijn en achterkleinkinderen kunnen meemaken en zien. Ik had een klap in mijn gezicht nodig om te veranderen en in te zien wat ik kan betekenen voor anderen.” Toen Vivian steeds meer afviel, kreeg ze opmerkingen van anderen, zoals “lk zie dat jij gewoon bakbananen eet en andere lekkere gerechten. Hoe doe je dat?” Voor Vivian reden genoeg om zich op te laten leiden tot voedingsdeskundige. “Ik ben een eigenwijze voedingsdeskundige en noem mezelf nutrition advocate. Ik ga veel verder dan alleen het geven van droog voedingsadvies. Ik richt me op bewustwording en op gezonder leven en eten binnen de eigen cultuur. Je gaat niet tegen een Westers iemand zeggen: ‘Ga maar elke dag Ghanees eten, zoals pittige witte rijst.’ Hoe zou hij of zij dan reageren?”

“Mensen denken te licht over diabetes”

Dertig jaar geleden kwamen overgewicht en diabetes veel minder vaak voor dan nu. Vivian stelt zichzelf de vraag waarom dit zo is, maar vooral wat we hieraan kunnen doen. Vroeger moesten mensen in Ghana een heel eind lopen om ergens naartoe te gaan en bestonden er geen fastfoodrestaurants. Er is in korte tijd veel veranderd: mensen bewegen veel minder en eten veel troep, aldus Vivian. Daarbij denken mensen volgens te licht over diabetes. “Ik hoor mensen vaak zeggen ‘oh, dat is niet erg, ik spuit wel bij en ik slik wat medicijnen’. Maar je kan er ook blind van worden of een lichaamsdeel kan moeten worden geamputeerd; dat gun je niemand. Op een gegeven moment reageert je lichaam steeds minder op medicijnen en heb je er steeds meer van nodig om je bloedsuikerspiegel op pijl te houden. Met name aan diabetes type 2 en zwangerschapsdiabetes is veel te doen door veranderingen in levensstijl.”

Vorig jaar heeft Vivian Het Beste Diabetesidee gewonnen, een wedstrijd voor ideeën om mensen met diabetes te helpen. Op 11 november vindt de première van haar kookprogramma Cooking Back To Our Roots plaats, in samenwerking met het Diabetes Fonds, waarin mensen met een niet-Westerse achtergrond leren om gezonder te koken en om te gaan met diabetes. “Het is een leuke kookserie waarin we met niet-Westerse rolmodellen samen gezonde, exotische en lekkere gerechten gaan koken. Er is te weinig aandacht voor culturele achtergronden. Er is voor ons geen gerichte lange termijn aanpak tegen overgewicht en diabetes. Het kookprogramma is hierdoor uniek in Nederland. We laten zien dat je met een andere mindset binnen je eigen cultuur lekker en gezond kunt eten.”

“Ik doe dit voor mijn zoon en zijn generatie”

Volgens Vivian is het in veel niet-Westerse culturen not done om te zeggen dat het fysiek niet lekker met je gaat, laat staan dat je over ziektes praat. “Het is alsof je je vuile was buiten hangt. Bij bepaalde culturen heeft het ook met bijgeloof te maken: we praten er niet over en dan lijkt het alsof het niet bestaat. En dan gaan mensen die al langer ziek blijken te zijn (plotseling) dood.” Dit is de reden dat er ook ruimte is voor persoonlijke verhalen tijdens het programma, waardoor het taboe om te praten over ziektes doorbroken kan worden.

Vivian haar zoon is inmiddels vier jaar oud en hij is haar vuur en de kracht voor alles wat zij doet. “Ik doe dit voor hem en zijn generatie. Hij houdt ontzettend veel van groentes en vindt bijvoorbeeld broccoli echt lekker. Voor een kind van vier eet hij veel groentes. Daar ben ik trots op en zo verklein ik de kans op overgewicht bij hem. Ik heb mijn oma niet kunnen redden, maar ik hoop dat anderen niet hun naasten hoeven te verliezen door diabetes.”