Klimaatverandering is een groeiend probleem waar steeds meer mensen mee te maken krijgen. Van bosbranden en extreme droogte, tot overstromingen en insectenplagen: natuurrampen hebben een grote impact. Ook waterschaarste vormt in de wereld een steeds groter probleem. René Mioch ging in gesprek met Marije Cornelissen, directeur UN Women Nederland, over hoe het tekort aan water samenhangt met de positie van meisjes en vrouwen in de wereld.

Vrouwenrechten met de paplepel ingegoten

Zorgen voor anderen en het leed van de wereld heeft Marije Cornelissen van huis uit meegekregen. ‘‘Ik ben opgegroeid in een links gezin waar mijn moeder al heel activistisch was,’’ vertelt ze aan Mioch. ‘‘We waren toen al heel erg bezig met ontwikkelingssamenwerkingen en de positie van mensen elders in de wereld’’. 

Haar eerste demonstratie liep ze toen ze pas zes jaar oud was. ‘‘Dat was toen voor Baas in eigen buik. Ik wist niet precies wat abortus was, maar wel dat ik er recht op had. En dat heb ik altijd volgehouden. Vrouwenrechten lopen als een rode draad door mijn hele leven.’’

Gendergelijkheid en klimaatverandering

Wanneer Cornelissen zich zorgen begon te maken om het waterprobleem? ‘‘Dat heeft heel erg te maken met vrouwenrechten en mensenrechten in het algemeen. Klimaatverandering heeft een enorm effect op de meest gemarginaliseerde mensen in de wereld, en dan vooral vrouwen en meisjes in ontwikkelingslanden. Het effect op de groep is het grootst, terwijl zij het minste zeggenschap hebben over hoe we klimaatverandering gaan oplossen.’’

Cornelissen legt vervolgens uit dat gendergelijkheid en klimaatverandering nauw met elkaar verweven zijn. ‘‘Je kunt het ene niet oplossen zonder het andere. Een voorbeeld is overbevolking, wat erg slecht is voor de planeet. De enige manier waarop dat echt naar beneden gaat, is onderwijs voor meisjes. Hoe hoger opgeleid meisjes zijn, hoe minder kinderen ze krijgen. Daarvoor is ook schoon water nodig, want die meisjes kunnen niet naar school als ze meer dan vijf uur moeten lopen zonder water. Je hebt die aandacht voor meisjes en vrouwen nodig om überhaupt tot een oplossing te komen.’’

Waterschaarste in Sierra Leone

Sierra Leone is een van de armste landen ter wereld waar waterschaarste een groot probleem is. De UN Women Waterchallenge is een heel praktische manier om in ieder geval een aantal gemeenschappen in Sierra Leone te helpen. ‘‘Op het platteland heeft meer dan 50 procent geen toegang tot schoon water,’’ vertelt Cornelissen. ‘‘Zelfs in de steden heeft een derde van de mensen geen schoon water. Wij zijn nu geld aan het inzamelen door middel van de Waterchallenge. Daar kun je aan meedoen om met water, in je eigen omgeving, in Nederland, een stuk te lopen naar eigen keuze en je dan te laten sponsoren door vrienden en familie. We hopen dan een mooi bedrag bij elkaar te krijgen om een waterpomp te laten slaan in één van de gemeenschappen. Het plan is om de actie jaarlijks te herhalen zodat uiteindelijk veertig waterputten geplaatst kunnen worden in de gemeenschappen die het het hardst nodig hebben.’’

Grote stap voorwaarts

De actie werd een paar jaar geleden voor het eerst georganiseerd. En met succes! De eerste waterput werd in 2021 geslagen. ‘‘Ik schiet nog steeds bijna vol als ik denk aan die vrouwen die rondom de waterput stonden. Op hun gezichten zag je het ongeloof dat er echt water uit kwam. Het was zo bijzonder. Sinds de opening in oktober 2022 hebben verschillende vrouwen nu al microbedrijven opgezet en zijn er meer meisjes naar school gegaan. Zo komen ze onder hun taak uit om dagelijks water te halen en zetten ze als community een grote stap voorwaarts.’’