Bij gezond eten en voldoende bewegen mag slapen niet ontbreken. Welke van deze drie-eenheid is het meest essentieel? Juist….Slapen! Je nachtrust is het fundament onder gezond eten en genoeg bewegen.

Ieder mens heeft zijn eigen unieke hoeveelheid slaap nodig. Landelijk ligt dit tussen de zeven en acht uur nachtrust. Toch er zijn genoeg voorbeelden van gezonde slapers die net een ietsje minder of meer slapen en het hier zeer goed op doen. Word jij uit jezelf fit wakker? Functioneer je lekker overdag, heb je een goede energie en heb je op je vaste bedtijd ook echt slaap? Dan zit je in een mooi bioritme en slaap je hoogstwaarschijnlijk voldoende en goed.

Als je daarentegen je slaap uitstelt of extra vroeg op staat; dan maak je een ongezonde en onlogische keuze. Je presteert daardoor juist slechter, je maakt meer fouten, je doet dingen impulsiever en rommeliger en kunt minder goed de juiste beslissingen nemen. Slaap hier maar eens een nachtje over. Als je vindt dat je ‘nu moet’ slapen, lukt het bij de meeste mensen niet. Je ziet de cijfers van de wekker kruipen. Hoe drukker je je maakt over slapen, hoe groter de kans dat het een slechte nacht wordt. Het gepieker over slaap zorgt ervoor dat je niet meer tot rust komt en dat je gefrustreerd naar het plafond ligt te staren. Je gaat negatief denken en je gedrag aanpassen uit angst voor een tweede slechte nacht terwijl je deze juist in de hand werkt. Je slaapt niet omdat je bang bent.

Stel, je hebt een nacht van vier uur slaap achter de rug, waarbij je acht uur in je bed hebt doorgebracht. Dit is zeker niet efficiënt. Je staat moe op. Misschien herken je het volgende gedrag: Je snoozt drie keer en gaat maar beter niet sporten, je bent te moe. Je denkt: deze dag wordt helemaal niets met zo’n slechte nacht en geeft je slaap de schuld van alles wat er die dag misgaat. Je gaat ter compensatie twee uur eerder naar bed de komende nacht. Je ligt in je bed en denkt: als ik nu maar slaap… Je raadt het al: je ligt wakker. Dit is geen toeval. Dit heb je zelf gedaan met al het bovenstaande. Het is maar waar je op let. Je bent bang: bang voor de moeheid, bang voor fouten, bang voor slecht slapen en bang voor de nacht die komen gaat.

Nachtrust serieus nemen

Hoe je je mentaal voelt en gedraagt, heeft een groot effect op hoe goed je slaapt. En het aantal uren dat je slaapt, heeft ook weer veel invloed op je geestelijke welzijn. Dus zou iedereen zijn nachtrust serieus moeten nemen. Er zijn genoeg mensen, die de hele dag geestelijk inspannend werk doen, dat ook nog eens stressvol is. Alle dagen worden volgepropt: met werk, gezin, sociale activiteiten. Ze houden zich staande met veel cafeïne. Als ze dan eenmaal in bed liggen, zijn ze klaarwakker. Je kan een tijd wel functioneren met zo weinig slaap, maar op den duur gaat zich dit wreken.

Tijdens het slapen herstelt je lichaam en je brein. De afvalstoffen in de hersenen worden opgeruimd. Wie te weinig slaapt heeft de volgende dag aanzienlijk meer van die afvalstoffen in de hersenen. Dat zorgt voor het lamlendige gevoel dat je de volgende dag hebt. Ook vormen zich tijdens het slapen in de hersenen nieuwe verbindingen in de zenuwcellen; daardoor kun je ervaringen opslaan in het geheugen. Vandaar dat het na een paar te korte nachten moeilijker wordt om van alles te onthouden.

De slaaptips lijken soms zo simpel: een vast ritme van naar bed gaan en wakker worden, niet te veel en vooral niet te laat op de dag nog koffie drinken, overdag sporten (dus niet te laat in de avond) en in de avond de boel rustig afbouwen. Je lichaam en geest duidelijke slaapsignalen geven. En er een routine van maken. Je schermtijden beperken. Stoppen met piekeren; overdag een ‘piekermoment’ instellen; ergens in de avond, maar niet te dicht op het slapengaan. Ingesleten gewoontes zijn moeilijk te veranderen, maar als je doordendert, lukt slapen gewoon niet. Geef jezelf de tijd om een gedragsverandering aan te brengen.

Het gewenste gedrag

Je hebt echt een nacht van 4 uurtjes slaap achter de rug, waarbij je 8 uur in je bed hebt doorgebracht. Dus je staat inderdaad moe op.
Je gaat gewoon sporten. Je denkt: deze dag gaat zoals het gaat, ik doe gewoon net als anders. Je praat die dag over de dingen van alledag, net als anders. Je bent al bijna vergeten dat je weinig hebt geslapen. Je houdt ondanks duidelijke slaperigheid ‘s avonds toch je vaste bedtijden aan. Je kruipt slaperig en tevreden in je behaaglijke lekkere bed en je draait op je favoriete zij en….. niks, enkel de aanwezigheid van stilte, donkerte, behaaglijkheid, rust, loslaten, veiligheid, geborgenheid… Je raadt het al: je slaapt. Dit is geen toeval. Dit heb je zelf gedaan met al het bovenstaande. Het is maar waar je op let. Je bent niet bang. Je laat los.

Dit artikel is geschreven door onze gasthoofdredacteur Eveline Bongaerts.