Dementie is niet alleen een vreselijke ziekte voor de persoon die eraan lijdt, maar ook voor de familieleden van de dementerende. De kleine pratende robot Tessa is in het leven geroepen om hen te helpen en vermaken, door onder meer mensen met dementie aan te zetten om activiteiten te ondernemen. “Het doel van de robot is om mensen met dementie zin en structuur in het leven te geven en familieleden te ontzien.”

De ontwikkelaars van de robot, Robert A. Paauwe (29) en Wang Long Li (31), deden, na hun studie aan de Technische Universiteit Delft, bij de Vrije Universiteit Amsterdam een onderzoek naar de inzet van sociale robotica in de zorg. Ze besloten zich in te gaan zetten voor mensen met dementie en hun naasten. Paauwe: “Door de vergrijzing krijgen steeds meer mensen dementie. Toch zijn er relatief weinig hulpmiddelen voor hen en hun familieleden.”

Ook is Paauwe persoonlijk betrokken bij het onderwerp: “Mijn oma heeft het laatste stadium van dementie bereikt. Naast dat het voor haar zwaar is, merk ik dat de ziekte veel stress veroorzaakt bij familieleden, die ook mantelzorger zijn. Dat is begrijpelijk, want mantelzorgers zijn gemiddeld tien tot twintig uur in de week kwijt aan de verzorging van iemand met dementie, terwijl ze daarnaast vaak ook gewoon moeten werken.”

Robot Tessa heeft als voornaamste doel om de zelfredzaamheid van dementerenden zoveel mogelijk te behouden, door hen onder meer aan te zetten om activiteiten te ondernemen. Paauwe: “In veel gevallen kunnen ze nog ontzettend veel zelf. Maar de eerste stap zetten, lukt vaak niet meer. Zo kan het zijn dat het niet meer bij hen opkomt om een kopje koffie te drinken of een blokje om te gaan, terwijl ze dit nog wel prima zelfstandig kunnen doen. Tessa geeft daarom gedurende de dag suggesties voor activiteiten die iemand met dementie kan ondernemen, met indien nodig een stappenplan. Ook stelt de robot geregeld voor om een muziekje af te spelen.”

De suggesties die de robot geeft zijn afgestemd op de interesses van de desbetreffende persoon. Paauwe: “Dat is mogelijk doordat Tessa, door middel van spraakherkenning, iemand steeds beter leert kennen. Daarnaast kunnen ook familieleden via de bijbehorende app activiteiten instellen, die de robot vervolgens op het gewenste moment uitspreekt.”

“Voorkomt stress”

Naast suggesties voor activiteiten, kunnen familieleden ook taken, meldingen, herinneringen en afspraken aan de robot doorgeven. Paauwe: “Veel mensen met dementie schieten in de stress als iemand op bezoek komt, omdat er in hun ogen opeens een vreemde voor de deur staat. Door hen via Tessa op de hoogte te stellen van het feit dat iemand langskomt, kunnen zij zich hierop instellen.” Ook op een andere manier kan Tessa bijdragen aan een aangenamer bezoek aan persoon met dementie. “Mensen met dementie vinden het lastig dat ze met hun ziekte worden geconfronteerd door hun naasten en verwijten hen dit. Maar omdat Tessa iemand met dementie bijvoorbeeld informeert over dat het tijd is om medicijnen te nemen, in plaats van dat bijvoorbeeld een familielid dat constant moet doen, zal het vermoedelijk minder snel botsen tussen hen.”

Mocht je Tessa willen aanschaffen: naar verwachting is de robot vanaf het derde kwartaal van 2017 te koop. Paauwe: “Ons doel is dat het voor particulieren haalbaar is om de robot aan te schaffen. Daarom willen we, om het voor hen betaalbaar te maken, gaan werken met een abonnementsmodel. We streven ernaar om onze dienst aan te bieden voor een euro per dag.”