Tijdens het laatste jaar van haar studie Media en Cultuur aan de UVA kwam cameravrouw Myrthe Mosterman tijdens het draaien van een documentaire erachter dat ze dat écht leuk vond. Ze realiseerde zich dat cameravrouw ook gewoon een beroep is wat ze zou kunnen doen, iets wat ze echter nooit aan zichzelf gekoppeld had. Inmiddels is ze een veelgevraagde cameravrouw voor zowel documentaires, films als commercials. “Ik ben de persoon die alleen maar observeert en dat is iets wat heel kwetsbaar maakt.”

Toen Myrthe eenmaal wist dat cameravrouw wilde worden, moest ze wel na al een studie van vijf jaar nog eens vier jaar studeren aan de filmacademie. Ze werd meteen aangenomen. “Het was fijn dat ik meteen werd geaccepteerd, anders was ik het wellicht nooit gaan doen. Wat me aanspreekt in mijn werk is de combinatie van kennis vertalen naar iets wat een groot publiek bereikt.” Daarnaast geniet ze van het samenwerken en dat camerawerk zo’n gevarieerd vak is. “Ik zet iets om naar een product, zoals bijvoorbeeld een documentaire. Er is een afgebakend eindresultaat.“

“Het is heel intiem, wat ik doe”

Bij documentaires leert ze veel over een specifiek onderwerp en heeft ze veel interactie met nieuwe mensen. Zo heeft ze ook gefilmd in Amerika tijdens de verkiezingen bij een democratische conventie en voor het corps mariniers aan boord van een schip. Dat zijn werelden waar ze even binnen mag stappen. “Ik leg mensen vast op beeld die allemaal een verhaal te vertellen hebben. Als cameravrouw ben je echt tweede man. Ik neem niet het initiatief om iets te vertellen, ik word benaderd door een productiehuis of een regisseur met een plan. Van daaruit ga ik meedenken. Dat past mij goed. Ik hoef niet zozeer de frontman te zijn. Ik lever mijn bijdrage door na te denken over hoe ik iets het mooiste kan verbeelden. Ik ben visueel en intuïtief ingesteld. Het is heel intiem, wat ik doe. Ik ben fysiek eigenlijk het meest dichtbij een persoon op een set. Ik ben de persoon die alleen maar observeert, wat heel kwetsbaar maakt. Ik zie ieder detail. Acteurs richten zich sneller op mij. Doe ik het wel goed?”

In een interview met een cameraman las ze dat hij altijd probeert zo onzichtbaar mogelijk te blijven, ook sociaal gezien. “Dat herken ik wel. Je moet onzichtbaar zijn, ook al ben je heel dichtbij. Ik vind dat een mooie dynamiek. Je zet telkens een stapje dichterbij, steeds meer en meer. Op een gegeven moment ben je echt heel dichtbij. Dat is een hele fysieke dynamiek die je met mensen opzoekt.”

Ze noemt zichzelf niet een snelle pieker, iemand die rustig steeds een stapje verder komt. Na haar afstuderen in 2012 kon ze meteen aan het werk en filmen. Veel mensen gaan eerst assisteren, maar Myrthe wilde meteen draaien, zodat mensen haar leerden kennen. “Ik kon vrij snel voor de publieke omroep aan de slag, zoals voor VPRO. Zodoende bouwde ik veel werkervaring op en het vertrouwen dat ik het kan. Van daaruit ben ik commercials gaan doen en heb ik net mijn tweede speelfilm gedraaid. Het is dus stap voor stap gegroeid.”

Niet veel cameravrouwen in Nederland

Het is een feit dat er niet veel cameravrouwen zijn in Nederland, maar dat is wel aan het veranderen, aldus Myrthe. “Ik heb niet veel vrouwelijke collega’s, maar er studeren wel steeds meer vrouwen af. Ik heb er zelf geen belemmering door ervaren, dat ik een vrouw ben. Dit is wat ik doe en het voelt voor mij vanzelfsprekend. Vaak op een set is het wel fifty fifty. Ik denk dat het voor personages wel fijn is als er een gemengde crew is. Ik heb een keer een documentaire over abortus gedraaid. Toen werkten we met alleen vrouwen. Ik denk dat vrouwen makkelijker over dit onderwerp praten met alleen vrouwen.”

In haar vak moet je heel flexibel zijn. “Dit hangt af van je thuissituatie en van wat je zelf wilt. Een werkdag is minimaal twaalf uur. Als je werkt, ben je lang van huis. Aan een commercial en film werken minimaal zestig man mee. Dan gaan ze niet om 19:00 uur stoppen omdat jij thuis wilt zijn voor je kind. Het individuele is ondergeschikt. Dit vraagt iets van je. Soms krijg ik ook lastminute te horen dat we toch vrijdag gaan filmen. Dan doe je dat, ook al mis je dan de verjaardag van je schoonmoeder.”

Gelukkig heeft ze een flexibele man, wat extra fijn is sinds ze anderhalf jaar geleden moeder is geworden. “Dat gaat wonderbaarlijk goed. Ik vind het zelf het moeilijkst, als ik langer van huis ben. Dan worstel ik nog weleens met wat schuldgevoel. Misschien dat vrouwen dat wat sneller hebben. Voor de speelfilm die ik onlangs gedraaid heb, moest ik veel naar het buitenland. Ik heb toen gezegd dat ik één voorwaarde had, namelijk niet langer dan maximaal vijf dagen van huis zijn. Mijn kind was toen nog net geen één jaar oud. Daar is toen rekening mee gehouden en dat vond ik bijzonder. Het productiehuis zei: dat gaan we regelen.”

Het draaien van commercials is fijn, want dat neemt minder tijd in beslag en ze verdient er makkelijk veel geld mee. Het is wel heel anders. “Wat ik er leuk aan vind, is dat het vanuit mijn vak bij commercials er vaak lekker en goed uit moet zien en daar heb ik dan ook de juiste middelen voor. Technisch is het dus leuk. Alleen je moet wel meer concessies doen, want je hebt met zowel de klant, de regisseur als het reclamebureau te maken. Dat kan heel frustrerend zijn als drie mensen inspraak hebben. Soms doe ik een commercial niet, omdat ik niet achter het product sta. Maar verder maakt het me niet uit of het om wc rollen of sinaasappelen gaat. Ik kies op het script en de regisseur. Dus wat gaan we doen en met wie. Als die combinatie leuk is, vind ik het bij voorbaat leuk om te doen.”

Een gevoel weergeven via beeld

Hoe geef je via de camera een gevoel weer? Dat is een vraag die Myrthe bezighoudt. “Een regisseur controleert de inhoud, maar ik zorg er ook voor dat het gevoel van een plek wordt weergegeven. Soms film ik gewoon iets, een detail, en dan zie ik wel of er iets mee gedaan wordt. Zo heb ik tijdens die conventie in Amerika alle ballonnen en vlaggen die na afloop op de grond lagen gefilmd. Er waren schoonmakers aan het werk en zo’n beeld laat zien hoe zo’n dag is geweest. Bij documentaires moet ik vaak actief zelf keuzes maken. Dan ben ik veel dominanter in het kiezen van beeld dan bij een speelfilm. Dan praat je alles van tevoren helemaal door. Soms komt het voor dat ik iets draai wat niet is besproken. Een regisseur ziet dat tijdens de montage en soms zit het dan in het eindproduct. Hier speelt die samenwerking een grote rol. Je moet weten wat het eindproduct wordt.”

Ze zou dolgraag nog een film willen maken die een grote groep mensen bereikt en raakt. Maar je begint onderaan de ladder, aldus Myrthe, en maakt steeds iets betere dingen en voor een steeds groter publiek. “Maar ik werk niet ergens naartoe. Ik zorg ervoor dat wat ik doe, dat ik dat leuk vind. Ik ben niet zo’n planner. Ik kan best een twijfelaar zijn en ik werk op mijn gevoel. Dan denk het ene moment: film is mijn hele leven, ik wil naar de top. En dan het volgende moment denk ik: er zijn ook andere dingen in het leven belangrijk. Ik heb momenteel geen werk door de coronacrisis. Ik merk dat ik mijn thuissituatie nu extra waardeer en dat ik de mensen om mij heen belangrijk vind. Als je werk wegvalt, is het belangrijk dat je dan ook nog een vorm van geluk weet te vinden, of een doel. Dat je leven ertoe doet. Deze tijd zet me aan het denken. Wat voeg ik toe aan de wereld? Mijn kind geniet dat ik er ben en ik vind het ook heerlijk bij hem. En dat is heel fijn.”