Feminisme komt in golven. De eerste was rond 1900, met suffragettes die streden voor politieke rechten voor vrouwen. De golf van vrouwen als Aletta Jacobs, die er precies 100 jaar geleden voor zorgden dat vrouwen eindelijk konden stemmen én gekozen worden.

In de jaren zestig en zeventig volgde de tweede golf van vrouwen die schoon genoeg hadden van de achterstelling op de arbeidsmarkt en de verdrukkende seksuele moraal. Door hun inzet werden onder andere het verbod op discriminatie van vrouwen en het recht op abortus in de wet vastgelegd.

De derde golf

De derde golf ging over inclusiviteit. Vanaf midden jaren negentig drong het besef door dat niet alle vrouwen dezelfde geschiedenis en ervaring delen. Dat zwarte vrouwen, vrouwen in dictaturen en lesbische, biseksuele en transvrouwen een dubbele onderdrukking ondergaan. In veel landen vechten vrouwen, samen met mannen, tegen tirannie en discriminatie met weinig ruimte voor hun eigen emancipatie.

Geen van deze drie golven is ‘af’. Honderd jaar na de invoering van kiesrecht voor vrouwen in Nederland is slechts 36 procent van de Tweede Kamerleden vrouw. Bijna de helft van de vrouwen is niet economisch zelfstandig en maar liefst 45 procent van de Nederlandse vrouwen krijgt met geweld te maken in haar leven. Ook zijn de samenleving en de feministische beweging zelf nog lang niet inclusief voor alle vrouwen.

Vierde feministische golf

Er gloort een vierde feministische golf aan de horizon. Deze onderscheidt zich van de vorige door drie dingen; ongeorganiseerde actie, gebruik van sociale media en betrokkenheid van mannen. Waar de vorige golven vooral steunden op vrouwenorganisaties komen recente initiatieven uit allerlei hoeken. Dat hangt samen met de opkomst van sociale media; een actie kan viral gaan, zonder dat er een gevestigde organisatie achter zit.

Deze vierde golf is niet begonnen in West-Europa of de VS. Als ik een begin zou moeten aanwijzen, dan zijn het de protesten in India in 2012, nadat een studente bruut verkracht en vermoord werd. Honderdduizenden vrouwen én mannen gingen de straat op om te protesteren. Een ander voorbeeld komt uit Turkije. Daar beweerde een rechter dat een meisje haar verkrachting en moord aan zichzelf te wijten had, omdat ze een minirok droeg. Daarop postten honderden mannen foto’s van zichzelf in minirok. Of de ‘Mannen in Hijab’ in Iran, die foto’s postten van zichzelf met een gezichtssluier, in protest tegen de strenge kledingvoorschriften waar hun moeders, vrouwen en dochters zich aan moeten houden.

Women’s March

Na de verkiezing van Donald Trump kwam de tegenbeweging ook in de Verenigde Staten en Europa op gang. Met de #MeToo beweging, die seksuele intimidatie aan de kaak stelt, waardoor slachtoffers eindelijk serieus genomen worden. En de Women’s Marches, waarin vrouwen én mannen meelopen. Komende zaterdag 9 maart is er weer een Women’s March in Amsterdam, waar hopelijk weer tienduizenden mensen duidelijk maken dat het écht anders moet.

Wereldwijd hebben meer dan twee miljoen mannen zich aangesloten bij de HeForShe beweging, de campagne van UN Women om hen te betrekken bij vrouwenrechten en gendergelijkheid. De vierde golf is eindelijk aangebroken. Samen met mannen, omdat we de samenleving niet structureel kunnen veranderen als slechts de helft van de bevolking zich daarvoor inzet.

Dit artikel is geschreven door gasthoofdredacteur Marije Cornelissen van UN Women Nederland.