In de spotlight: milieujurist en auteur Janneke Bazelmans
Sinds de thriller ‘Verkapt’ van milieu juriste en auteur Janneke Bazelmans afgelopen mei is uitgekomen, staat palmolie volop in de belangstelling. Niet alleen door het succes van haar boek, maar ook omdat op politiek en Europees niveau er steeds meer geluiden opgaan dat er iets moet veranderen op het gebied van palmolie. “Het is volstrekt belachelijk dat je in Azië bomen kapt en dat die olie bij ons in de benzinetank gaat om zogenaamd groen te rijden.”
Zolang Janneke zich kan herinneren, heeft ze iets met de natuur en dieren. Ze is opgegroeid in en opgevoed met de natuur. Daarbij heeft ze een sterk rechtvaardigheidsgevoel en kan ze niet aanzien dat er in het Westen zoveel overbodig wordt geconsumeerd. “Onze overmatige consumptie heeft grote gevolgen op de biodiversiteit aan de andere kant van de wereld. We zien het niet en voor velen is het een ver van hun bed show, maar het is er wel.”
“Het dorpshoofd zei: ‘vertel ons verhaal aan de wereld’”
Met haar boek ‘Verkapt’, dat zich afspeelt in Borneo en voor een groot deel waargebeurd is, wil ze mensen bewust maken over wat er gebeurt in de wereld qua ontbossing en wat de desastreuze gevolgen hiervan zijn op onder andere orang-oetans. ‘Verkapt’ vertelt het verhaal van een jonge studente die stage gaat lopen bij een palmoliebedrijf. Ze ondervindt veel weerstand van de lokale bevolking, met alle fatale gevolgen van dien. “Ik ben zelf naar Borneo geweest om juridisch onderzoek te doen en logeerde bij de lokale bevolking in een dorp in het oerwoud. Het dorpshoofd vroeg mij: ‘vertel ons verhaal aan de wereld’. Ik ben samen met hem veel op pad geweest door het oerwoud en wilde op een gegeven moment naar het kantoor van een palmoliebedrijf. Dit mocht niet van hem. Hij zei dat palmoliebedrijven niet van pottenkijkers houden. Het is daar muisstil, want er is geen leven mogelijk voor dieren of insecten door alle pesticiden die gebruikt worden. Toen wist ik nog niet dat er per week wereldwijd drie natuurbeschermers vermoord worden om geld en een harde strijd om natuurlijke hulpbronnen. Dat zijn mensen van NGO’s, journalisten en lokale bewoners.”
Twintig procent van de gehele CO2-uitstoot wereldwijd komt door ontbossing en bosbranden, aldus Janneke. “Zou het niet zinvoller zijn om daar iets aan te veranderen? Ik krijg steeds vaker vragen van mensen over bosbranden en ontbossing en wat zij hier aan kunnen doen. Veel mensen weten echter niet dat er een duidelijke link is tussen ons Westerse consumptiepatroon en de ontbossing.” Palmolie zit in meer dan vijftig procent van alle producten die wij in de supermarkt kopen, zoals zeep, chocola, koekjes, cosmetica, maar ook in onze brandstof. “We zijn dus eigenlijk verslaafd aan palmolie, want we eten het vrijwel iedere dag. De Europese Unie is een grote importeur van palmolie en Nederland heeft veel financiële belangen bij deze import, omdat palmolie via onze havens wordt verscheept. Omdat wij zoveel palmolie gebruiken, is er steeds meer ontbossing nodig.”
“Mijn boek blijft bij veel lezers hangen”
De impact van palmolieplantages op de biodiversiteit, lokale bevolking en dieren is groot. Janneke ziet het als haar missie om hier iets aan te doen. “Bomen regelen het klimaat en hebben een belangrijke functie. Biodiversiteit verdwijnt omdat op een palmolieplantage verder niets kan groeien. Het leefgebied van orang- oetans verdwijnt, omdat ze geen kant op kunnen. Door de bosbranden sterven dieren uit, waaronder straks ook de orang-oetans. Ze worden doodgeschoten of belanden half verbrand bij opvangplekken. Daarbij leven veel lokale bewoners in een ernstige rookoverlast, wat schadelijk is voor hun gezondheid.”
Vanaf half september staan er vergaderingen gepland binnen politiek Nederland om te kijken wat ons land gaat doen ten aanzien van het Europe biobrandstoffen beleid. Dit beleid loopt tot 2020 en steeds meer geluiden gaan op dat er iets moet veranderen. “Vanuit PalmolieVRIJ en stichting Orangutan Rescue ben ik momenteel campagne aan het voeren. We geven tips over hoe je palmolie vrij boodschappen kunt doen. Daarbij komt de tweede druk van mijn boek eraan en geef ik momenteel veel lezingen. Van lezers krijg ik veel mailtjes dat mijn boek blijft hangen. Ze lopen bewuster door de supermarkt en kijken op etiketten waar palmolie in zit.”