Diversiteit is een rode draad in het leven van actrice en cabaretière Funda Müjde, die op haar zevende naar Nederland kwam. Van huis uit heeft ze geleerd dat je open moet staan voor de ander, ongeacht achtergrond en gender. Door een tragisch ongeluk zit ze al tien jaar in een rolstoel. “Sinds ik een rolstoel zit, is het qua werk voor de camera armoetroef.”

Funda komt uit een gezin van zes kinderen en mocht altijd iedereen mee naar huis nemen. “Mijn ouders hebben ons het perfecte leven gegeven, waarbinnen iedereen welkom was. Toen we op mijn zevende naar Nederland verhuisden, voelde het niet als een bewuste keuze dat we ons moesten aanpassen. Dat deed je gewoon.”

Op haar zestiende werd het haar glashelder dat ze te maken heeft met vooroordelen en stigma’s. “Ik had telefonisch gesolliciteerd voor mijn eerste baantje. Toen de baas van het bedrijf mij zag, werd ik afgewezen omdat ik niet Nederlands was. Ik was daar verdrietig over, maar dit is nooit de leidraad van mijn leven geweest. Je moet je soms verplaatsen in de onwetendheid van anderen.”

Als actrice kreeg Funda bekendheid door haar rollen in ‘Vrouwenvleugel’, ‘Medisch Centrum West’ en ’Goede Tijden Slechte Tijden’. Ze werd door fotograaf Erwin Olaf ‘de Sophia Loren van de lage landen’ genoemd. “Toch is het werk als topactrice niet van de grond gekomen, zelfs niet na het winnen van een grote filmprijs. Ik kreeg uiteindelijk met typecasting te maken en had het gevoel dat ik me door mijn achtergrond continu moest bewijzen.”

Tragisch ongeluk

Tien jaar geleden kreeg Funda een tragisch ongeluk met een taxi, waar ze een blijvend rolstoelbestaan aan over heeft gehouden. “Ik zie veel paralellen tussen mijn migranten- en rolstoelbestaan. Een verhuizing naar een ander land met een andere cultuur is iets heel groots voor een kind. Ik was na mijn veertigste weer dat kind op de intensive care en in het revalidatie centrum. Ik moest alles weer opnieuw leren.”

Zonder wrijving geen glans, zegt Funda altijd. Na een crisis in 2013 heeft ze een fietsreis met een handbike gemaakt van Amsterdam naar Istanbul. “3800 km fietsen in 89 dagen. Dit heeft mij een boost gegeven voor mijn boek ‘Niemand vraagt meer waar ik vandaan kom (sinds ik in een rolstoel zit)’ en mijn vijfde solovoorstelling ‘Funda Draait Door’.

Funda vindt dat we in Nederland nog te veel in hokjes denken. “Identiteit is belangrijker dan ooit in de wereld. ‘De Turk’, ‘de vrouw’ of ‘de gehandicapte’ bestaan echter niet. Tuurlijk heb je een kader, maar we zijn zoveel meer dan die identiteit. Het is belangrijk om hierover met elkaar in gesprek te gaan. Een democratie is niet vanzelfsprekend, je moet voor alles blijven zorgen.”

Weinig werk door beperking

Sinds haar ongeluk heeft Funda vrijwel geen werk voor de camera. “Ik heb moeten accepteren dat ik nooit meer zal kunnen lopen. Acteren kan ik echter wel, maar ik ben nu een ‘rolstoelactrice’. Daar zit het grootste vooroordeel en dat doet pijn.” Maar opgeven doet Funda nooit. Ze heeft al zoveel meer bereikt dan de artsen ooit hadden kunnen denken. “Er zit zoveel meer kracht en aanpassingsvermogen in ons dan we denken. Ik heb dat zelf mogen ervaren en daarmee inspireer ik nu anderen.”