Altijd leuk, een date voor valentijn of een nieuwe relatie. Maar als het op seks uitdraait, hoe kunnen we dan het beste voor onszelf zorgen als het om anticonceptie gaat? Arts endocrinologische gynaecologie Monique Brood-van Zanten, werkzaam in het VUmc, AMC en Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis, weet hier alles van. ”Het is belangrijk dat vrouwen én mannen weten hoe de cyclus in elkaar zit, ook als er anticonceptie wordt gebruikt.”

Volgens het CBS gebruikt twee derde van de Nederlandse vrouwen tussen de 18 en 45 jaar anticonceptie. De pil wordt het meest gebruikt; door ruim zes op de tien jonge vrouwen. Het gebruik van de hormoonspiraal is echter de afgelopen jaren toegenomen. Monique: “De hormoonspiraal is populair onder jongeren, omdat veel jonge vrouwen bloedingsvrij willen zijn. Ze hebben geen zin in hun ongesteldheid. Anticonceptie in combinatie met niet bloeden, dat is wel een trend.” Volgens Monique zijn de pil, de spiraal en het condoom de meest voorkomende voorbehoedsmiddelen. “Ik ben groot voorstander van een condoom in het begin, naast de pil of spiraal. Dit om soa’s te voorkomen. Dit heet ook wel double Dutch, dus dubbele veiligheid. Ik merk dat anticonceptie vaak naar de vrouw wordt toegeschoven, maar de man zou ook mogen bijdragen.

Het is een hele opgave om een anticonceptiemiddel te vinden dat bij je past. Waar kunnen we eigenlijk allemaal tussen kiezen? “Er is een keuze tussen hormonale en niet hormonale anticonceptie. De meest betrouwbare anticonceptiemiddelen zijn de pil of de spiraal. Laatst genoemde is een anticonceptiemiddel voor een langere termijn. De hormoonspiraal geeft vijf jaar bescherming en de koperspiraal kan tot tien jaar blijven zitten. De spiraal is een gemakkelijke vorm van anticonceptie, maar niet elke vrouw kiest voor deze vorm van anticonceptie. De koperspiraal is niet hormonaal en hierbij behoud je je eisprong en je eigen cyclus. Bij de hormoonspiraal behoud je gewoonlijk ook je eisprong, maar de bloeding blijft weg of is verminderd door het hormoon, dat wordt afgegeven in de baarmoeder. De pil is hormonaal, en kan bijwerkingen hebben, wat per vrouw verschillend is. Het verschil met de spiraal is dat de pil ervoor zorgt dat de eisprong wordt geremd. Je cyclus wordt dus volledig platgelegd. Een voordeel is dat je kan stoppen wanneer je wilt of een pauze kan inlassen.”

“Er is niet one size fits all qua hormonen”

Naast deze drie anticonceptiemiddelen heb je ook nog sterilisatie, het vrouwencondoom (geen hormoon), het pessarium (siliconen kapje), periodieke onthouding, de anticonceptiepleister (hormoon), de prikpil (hormoon), de anticonceptiering (hormoon) en Implanon, een anticonceptiestaafje (hormoon). Er is steeds meer keuze, en dat is ook nodig, aldus Monique. “Anticonceptie zou wel meer geïndividualiseerd mogen worden, meer op maat, want niet elke vrouw is hetzelfde. Er is niet one size fits all qua hormonen.”

En tot slot: wat zijn de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van anticonceptie? “Er zijn nieuwe pillen op de markt gekomen met estradiol, dit is een meer zuivere pil en bevat een hormoonstof wat het lichaam ook herkent. Hierdoor heeft deze pil minder effect op de lever. Er zijn aanwijzingen voor een lager risico op hart- en vaatziekten. Momenteel wordt onderzocht wat dit anticonceptiemiddel op lange termijn voor mogelijke effecten heeft. Deze pillen zijn wel duurder, dus worden door artsen niet als eerste aangeraden. Je moet zelf acht tot tien euro per maand bij betalen. Ander nieuws is dat de standaard hormoonspiraal, die 52 milligram hormoonstof levonorgestrel bevat, nu ook in een 19,5 milligram versie wordt verwacht. Hierdoor krijg je minder hormonen binnen. Verder zijn er steeds minder pillen met een stopweek, zodat er geen of minder bloeding plaatsvindt. Ik zie ook steeds meer apps op de markt komen, waarmee je als vrouw je cyclus en je vruchtbaarheid kan bijhouden. Het is goed dat vrouwen zich bewust worden van hun cyclus en hun lichaam kennen. Ook al wordt er anticonceptie gebruikt, het is goed te weten wat er in je eigen lichaam gebeurt, dat je zelf de regie houdt en weet op welke dagen je extra voorzichtig moet zijn.”